Burn-out signalen herkennen en ernaar handelen

De RIZIV-cijfers zijn opvallend: in België is het aantal depressies of burn-outs die tot langdurige arbeidsongeschiktheid leiden tussen 2016 en 2021 met 46% gestegen. Een op de drie mensen kan niet werken door mentale problemen. In die groep vertegenwoordigen burn-out en depressie twee derde van de gevallen.

Burn-out, een vorm van uitputting met meerdere oorzaken

Burn-out is een toestand van fysieke, emotionele en mentale uitputting veroorzaakt door chronische werkstress.

“De oorzaak van een burn-out is nooit uniek”, legt Fabienne Doyen uit. “Verschillende professionele factoren dragen hieraan bij en stressfactoren in het privéleven kunnen het fenomeen verergeren. Er zijn over het algemeen vijf categorieën van professionele factoren: werkomstandigheden, levensomstandigheden op het werk, werkrelaties, werkinhoud en werkorganisatie.”

De meest voorkomende oorzaken van burn-out zijn:

• overmatige werkdruk
• constante druk om hoge doelen of krappe deadlines te behalen
• gebrek aan controle over het werk en de voorwaarden voor de uitvoering ervan
• gebrek aan steun van collega’s en/of management
• gebrek aan erkenning voor de geleverde inspanningen
• onzekerheid over verwachtingen en verantwoordelijkheden
• conflicten met collega’s of leidinggevenden
• verlies van zingeving
• onevenwicht tussen professioneel en privéleven

De combinatie van meerdere factoren is uiteraard ook mogelijk.

Waarschuwingssignalen van een burn-out

Een burn-out manifesteert zich door een reeks fysieke, emotionele, cognitieve en gedragsmatige symptomen.

“De symptomen variëren van persoon tot persoon”, benadrukt Fabienne Doyen. “De aanwezigheid van bepaalde signalen betekent niet noodzakelijk dat iemand aan een burn-out lijdt. Maar als verschillende symptomen gedurende een langere periode aanhouden, is het beter om een ​​zorgverlener te raadplegen. Veranderingen in gedrag en nieuwe klachten zouden een aanwijzing kunnen zijn.”

Lichamelijke uitputting, gekenmerkt door aanhoudende vermoeidheid, zelfs na voldoende rust, is een veelvoorkomend teken van een burn-out. Op dezelfde manier zouden een ongebruikelijke emotionele toestand (cynisme, pessimisme, prikkelbaarheid, enz.), slaapproblemen, gebrek aan eetlust of sociaal isolement je moeten waarschuwen. Verminderde prestaties op het werk, bijvoorbeeld gekenmerkt door verminderde productiviteit, frequente fouten, uitstelgedrag en concentratieproblemen, zijn een ander frequent symptoom. Hetzelfde geldt voor lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, spier- of borstpijn, maag-darmklachten, oorsuizen, enz. Ook een negatieve werkhouding kan alarmbellen doen afgaan.

Wat als een burn-out om de hoek loert?

“Een burn-out is het gevolg van stress die chronisch is geworden”, benadrukt Fabienne Doyen. “Het zenuwstelsel gaat in een permanente waakstand, het lichaam staat voortdurend onder spanning op fysiek, mentaal en emotioneel niveau.”

Mensen die het risico lopen op een burn-out kunnen actie ondernemen tegen de interne en externe oorzaken van stress. Interne oorzaken zijn onder meer het normen- en waardensysteem, de veerkracht, overtuigingen, percepties, enz. Externe oorzaken zijn de vijf categorieën van professionele factoren die hierboven zijn genoemd:

• werkomstandigheden
• levensomstandigheden op het werk
• werkrelaties
• werkinhoud
• werkorganisatie

Zelfcoachingsoefening

Om de oorsprong van jouw stress te beoordelen, kun je je een grafische weergave inbeelden van de relatie tussen de verwachtingen die je of anderen op het werk van jou stellen en de middelen die je ter beschikking hebt ​​om daaraan te beantwoorden.

Het gebrek aan middelen om aan de verwachtingen te voldoen is een belangrijke bron van stress. Het kan een realiteit zijn; dan kan je het aantal middelen verhogen of de verwachtingen verlagen. Maar het kan ook om een perceptie gaan omdat je jezelf te hoge verwachtingen oplegt, de beschikbare middelen niet ziet of weigert om hulp te vragen.

Een eenvoudige zelfcoachingsoefening kan je helpen de balans op te maken van jouw verwachtingen en de hulpmiddelen die je kunnen helpen. Stel jezelf de volgende vragen:

Over de verwachtingen:

• Wat zijn de vereisten van mijn job?
• Hoe kan ik deze vereisten valideren?
• Welk deel van deze vereisten hangen van mij af?
• Welke hefbomen heb ik ter beschikking om deze eisen (indien nodig) te verminderen?

Over de hulpmiddelen:

• Welke middelen heb ik ter beschikking om aan deze vereisten te voldoen?
• Hoe kan ik het bestaan ​​van andere hulpmiddelen – die mij kunnen helpen – valideren?
• Welke hefbomen heb ik ter beschikking om het aantal middelen (indien nodig) te verhogen?

De rol van de werkgever bij burn-outpreventie

De werkgever heeft een rol te spelen in het voorkomen van een burn-out. Hij moet een bedrijfscultuur aanmoedigen die waarde hecht aan de balans tussen werk- en privéleven, respect voor rusttijd en erkenning van goed uitgevoerd werk. Het is zijn verantwoordelijkheid om een ​​omgeving te creëren waarin medewerkers zich op hun gemak voelen, openlijk kunnen communiceren over hun uitdagingen en om hulp kunnen vragen.

De regelmatige beoordeling van de werklast en de ter beschikking gestelde middelen, terwijl de verantwoordelijkheden eerlijk worden verdeeld om overbelasting te voorkomen, maakt ook deel uit van de verantwoordelijkheden van de werkgever. Dat geldt ook voor het vergroten van het bewustzijn onder managers en collega’s, zodat zij de eerste tekenen van een burn-out kunnen identificeren. Ten slotte worden werkgevers uitgenodigd om opleidingsmomenten rond stressmanagement aan te bieden om hun personeel te helpen vaardigheden te ontwikkelen waarmee ze met professionele druk kunnen omgaan.

De preventieadviseurs van onze partner Cohezio kunnen je helpen om de signalen van een burn-out bij werknemers te herkennen, en bij uitbreiding de psychosociale risico’s in bedrijven. Ze kunnen ook werknemers in moeilijkheden begeleiden, en helpen bij de geleidelijke re-integratie van een werknemer die de draad weer oppakt na een burn-out.

băo academy helpt je het risico op een burn-out te verkleinen

Of je nu werknemer, manager of werkgever bent, băo academy biedt verschillende vormen van aangepaste ondersteuning om je te helpen de risico’s op burn-out te verkleinen.

Onze opleidingen voor de hiërarchische lijn of medewerkers bieden zeer concrete tools om de risico’s op een burn-out te verkleinen. Coaching biedt gepersonaliseerde en oplossingsgerichte ondersteuning.

Ontdek onze opleidingsvoorstellen rond stress en burn-out:

• Hoe mijn gevoeligheid voor burn-out verlagen?
• Workshop: Is burn-out een keuze?
• Hoe de draad terug oppakken na een burn-out?
• Hoe stress te voorkomen en te beheersen?

Wij staan ​​altijd klaar om deze voorstellen aan te passen aan jouw specifieke behoeften. Aarzel niet om ons te contacteren om erover te praten: info@baoacademy.be